In een tijd waarin hybride werken en individualisering steeds normaler worden, is het voor medewerkers makkelijker om de verbinding met hun organisatie en collega’s kwijt te raken, schrijft HR Praktijk. Deze verbondenheid is echter noodzakelijk om stress te verminderen. Sociale veiligheid speelt hierbij een grote rol, terwijl sociale onveiligheid juist een belangrijke oorzaak van stress is. Dit thema staat daarom centraal tijdens de Week van de Werkstress (11-15 november).
Sociale veiligheid verlaagt stress
‘De meeste stress ontstaat wanneer mensen zich niet opgewassen voelen tegen de situatie,’ zegt arbeids- en organisatieadviseur Anita Koops van Arbo Unie. ‘Als iemand het idee heeft dat hij er alleen voor staat, kan dat de stress verergeren. Het principe van ‘gedeelde smart is halve smart’ gaat hier echt op. Een collega die met je meekijkt, kan niet alleen praktisch helpen, maar ook het gevoel geven dat je niet de enige bent met bepaalde problemen. Dit besef kan een grote opluchting zijn. Als zo’n sociale steun ontbreekt, ontstaat er professionele eenzaamheid. Natuurlijk is het fijn om met collega’s over je weekend te praten, maar voor groei en ontwikkeling is goede feedback onmisbaar. Om die feedback te ontvangen, moet er sociale veiligheid zijn, zodat je weet dat de ander het goed met je voorheeft. Vooral voor jonge mensen of mensen die net beginnen in hun vakgebied is dit van groot belang. Leren en ontwikkelen lukt alleen als je je veilig voelt.’
Onzekerheid bespreekbaar maken
Anita legt uit dat werkgevers en leidinggevenden een belangrijke rol spelen bij het creëren van een sociaal veilige werkomgeving. Dit begint bij het laten zien dat fouten maken mag:
- Deel je eigen onzekerheden en moedig ervaren medewerkers aan om hetzelfde te doen. Dit geeft anderen de ruimte om ook eerlijk te zijn over hun eigen struikelblokken.
- Organiseer bijvoorbeeld een ‘faalfestival’, waarbij medewerkers hun fouten met elkaar delen. Zo wordt duidelijk dat falen net zo belangrijk is als succes.
- Creëer momenten waarop medewerkers open kunnen praten over wat ze meemaken. Dit hoeft niet altijd formeel te zijn; een kort telefoontje kan al helpen, bijvoorbeeld na een eerste presentatie of een dag werken op een lege werkplek.
Diversiteit en inclusie omarmen
‘Sociale veiligheid ontstaat ook wanneer medewerkers zich welkom en onderdeel van de groep voelen,’ aldus Anita. ‘Veel organisaties zeggen dat iedereen welkom is, ongeacht achtergrond of identiteit. Maar belangrijker is of je bereid bent je werkwijze aan te passen zodat iedereen zich prettig voelt. Is er echt sprake van inclusie, of is het vooral ‘je mag erbij zijn, zolang je je maar aanpast aan onze normen’?
Het draait om meer dan alleen diversiteit. Inclusie betekent ook vergaderingen verzetten voor iemand met zorgtaken, rekening houden met religieuze feestdagen en werkplekken aanpassen voor mensen met een beperking. Daarnaast is het belangrijk om alert te zijn op gelijke kansen voor iedereen. Pas zowel je beleid als je praktijk aan op inclusie. Als sollicitanten worden afgewezen omdat ze bijvoorbeeld een ander dialect spreken of omdat hun eetgewoonten niet ‘passen’, kan dat op de lange termijn voor problemen zorgen. Wat jij als leidinggevende doet, is daarbij bepalend. Blijf openstaan voor andere denk- en werkwijzen.’
Vijf praktische tips voor sociale veiligheid
Sociale veiligheid ontstaat niet vanzelf, maar werkgevers en leidinggevenden kunnen dit actief bevorderen. Hier zijn enkele tips:
- Geef ruimte voor informele gesprekken
Plan bijeenkomsten zo dat er tijd is voor informeel contact, zeker in deze tijd van efficiënte online meetings. - Koppel medewerkers aan elkaar
Creëer bijvoorbeeld steungroepen of buddy-systemen voor medewerkers met vergelijkbare vragen of uitdagingen. - Bevorder verbinding tussen verschillende medewerkers
Laat nieuwe medewerkers bijvoorbeeld kennismaken met een ervaren collega of organiseer lunches waarbij mensen elkaar beter leren kennen. - Maak sociale veiligheid bespreekbaar
Zet het onderwerp op de agenda en vraag ‘Hoe gaat het met ons?’ in plaats van alleen ‘Hoe gaat het met jou?’ - Ga vroegtijdig gesprekken aan bij wrijving
Signalen van spanningen moeten tijdig worden besproken om escalatie en verlies van verbinding te voorkomen. Dit is een vaardigheid die elk teamlid zou moeten beheersen.